Sukkot i Simchat Tora – Święto Szałasów (Namiotów) i Radość Tory

Będziesz się weselił w [Święto Szałasów], ty i twój syn, i twoja córka, i twój sługa, i twoja służebnica oraz Lewita i obcy przybysz, i sierota, i wdowa, którzy są w twoich bramach; przez siedem dni będziesz świętował na cześć Pana, Boga twego, na miejscu, które Pan wybierze, gdyż błogosławić ci będzie Pan, Bóg twój, we wszystkich twoich plonach i w każdym dziele twoich rąk, i będziesz prawdziwie radosny.(V Mojż 16:14-15)

A było blisko żydowskie święto namiotów (…) Bracia [Jezusa] poszli na święto, wtedy i On poszedł, nie jawnie, lecz jakby po kryjomu (…) A gdy minęła połowa świąt, wstąpił Jezus do świątyni i nauczał (…) A w ostatnim, wielkim dniu święta stanął Jezus i głośno zawołał: Jeśli kto pragnie, niech przyjdzie do mnie i pije. Kto wierzy we mnie, jak powiada Pismo, z wnętrza jego popłyną rzeki wody żywej.(Ew. Jana 7:2-38)

W miesiącu Tiszri, czyli – według naszego kalendarza – na przełomie września i października, ma miejsce Święto Szałasów (Sukkot).

Opisane jest w Księdze III Mojż 23:34-44: Piętnastego dnia tego samego siódmego miesiąca będzie przez siedem dni Święto Szałasów dla Pana.

Będziecie się weselić przed Panem, Bogiem waszym, przez siedem dni (…) Będziecie mieszkać w szałasach przez siedem dni.Jest to radosne święto, które obchodzi się po zbiorze urodzajów ziemi (V Mojż 6:13-15), aby podziękować Bogu za Jego błogosławieństwo w płodach rolnych, ale nade wszystko, aby oddać Mu cześć za wyzwolenie z Egiptu i za to, że On sam prowadził przez pustynię swój naród, ochraniał, zaopatrywał i leczył.

Wspomina się wtedy wędrówkę przez pustynię, kiedy to Hebrajczycy mieszkali w namiotach. Ze względu na to Bóg nakazuje, by przez ten tydzień mieszkać w szałasach, tymczasowych „mieszkaniach”, jako symbol tego, że jesteśmy na ziemi tylko przechodniami. Przesłanie tego święta mówi również o przyszłości – o powtórnym przyjściu Mesjasza, pełnym radości dla tych, którzy w Niego uwierzyli. Kiedy przyjdzie Mesjasz, nastąpi zbiór żniwa dla Bożego Królestwa.

Pierwszego dnia Sukkot w Synagogach często czyta się fragment z Księgi proroka Zachariasza, szczególnie rozdział 14, który zapowiada przyjście Mesjasza i Jego świętych. Mówi o królowaniu Mesjasza, o Bożym wywyższeniu Jerozolimy, o porażeniu wrogów Izraela i o obowiązkowym uczestniczeniu wszystkich narodów w Święcie Szałasów w czasie panowania Bożego Królestwa. W te święta Boży naród modli się również o inne narody świata. Zaprasza je do przyjścia do Jerozolimy, by wspólnie świętować: Będziesz się weselił w to swoje święto, ty i twój syn, i twoja córka, i twój sługa, i twoja służebnica oraz Lewita i obcy przybysz, i sierota, i wdowa, którzy są w twoich bramach (V Mojż 16:14).Święto Sukkot podsumowuje przeszłość, ukierunkowując nasze myślenie na właściwy tor: Abyś nie mówił w swoim sercu: Moja moc i siła mojej ręki zdobyła mi to bogactwo. Pamiętaj, że to Pan, Bóg twój, daje ci siłę do zdobywania bogactwa, aby potwierdzić swoje przymierze, które poprzysiągł twoim ojcom, jak się to dziś okazuje (V Mojż 8:17-18). Bóg chce, aby każde następne pokolenie pamiętało, że po wyjściu z ziemi egipskiej naród mieszkał w szałasach. Dlatego sam powiedział, by podczas tych świąt mieszkać w szałasie: Będziecie mieszkać w szałasach przez siedem dni. Wszyscy krajowcy w Izraelu mieszkać będą w szałasach, aby wiedziały wasze przyszłe pokolenia, że w szałasach kazałem mieszkać synom izraelskim, gdy wyprowadziłem ich z ziemi egipskiej. Ja, Pan, jestem Bogiem waszym (III Mojż 23:42-43).

Sukkot jest czasem duchowego uniesienia pogodzonego z Bogiem człowieka, którego przepełnia radość. Cieszy się obfitością plonów zbóż, zbiorem owoców i winobraniem. Mieszkając przez siedem dni w szałasach, w których przez gałęzie poszycia można patrzeć na gwiazdy, Izrael weseli się i wspomina cudowną opiekę Boga, który towarzyszył mu w wędrówce przez pustynię po wyjściu z Egiptu. Jest to pamiątka całkowitej zależności od Boga i Bożego zaopatrzenia. W kategoriach proroctwa dotyczącego przyszłości święto to mówi nam o pełnym radości przyjściu i panowaniu Mesjasza. Dlatego święto Sukkot można nazwać świętem królowania Mesjasza. Siódmy, ostatni dzień święta Sukkot, określany jest jako wielki i jest jego kulminacją (J 7:37).

Jak obchodzono to święto za czasów istnienia świątyni Pana?W czasie siedmiu świątecznych dni z sadzawki Syloe kapłan nosił wodę, która była wlewana do zbiorników w okolicy ołtarza. Symbol ten był wyrazem modlitwy o deszcz – modlitwy, od której zaczynał się kolejny dzień. Ten symbol pokazywał i zapowiadał wylanie Ducha Świętego (Ruach HaKodesz) na naród izraelski. Rabini łączyli ten obyczaj ze Słowem z Księgi Izajasza 12:3: I będziecie czerpać z radością ze zdrojów zbawienia. Każdego dnia w ciągu siedmiu dni święta Szałasów synowie Izraela przychodzili do świątyni, machając gałązkami czterech roślin i śpiewając Psalmy.

Dlaczego gałązkami właśnie czterech roślin?Lulaw, czyli bukiet czterech gatunków roślin ma bardzo symboliczne znaczenie: W pierwszym dniu weźmiecie sobie owocu ze szlachetnych drzew, gałązki palmowe, gałązki z drzew rozłożystych i z wierzby znad potoku i będziecie się weselić przed Panem, Bogiem waszym, przez siedem dni (Kpł 23:40). Zgodnie ze zwyczajem, każdy Żyd brał do prawej ręki bukiet składający się z jednej gałązki palmy, trzech gałązek mirtu i dwóch gałązek wierzby nadrzecznej. W lewej ręce natomiast trzymał Etrog (owoc cytrusowy). W tym bukiecie przygotowanym na Święto Sukkot mędrcy Izraela dostrzegali symbol jedności narodu. W symbolu tym również zawarta jest ewangeliczna myśl z przypowieści Jezusa o siewcy i czterech rodzajach gleby (Mt 13:3-9).Owoc cytrusowy z drzewa szlachetnego, który ma silny zapach i jest bardzo soczysty, reprezentuje tych Izraelitów, którzy roznoszą przyjemny zapach Tory swoim właściwym i dobrym czynem – to znaczy, że słuchają Słowa i żyją Nim. Gałązka palmowa nie ma zapachu, lecz dźwiga soczyste owoce daktyli – reprezentuje tych, którzy nie znają Tory, lecz próbują dobrze postępować. Mirt, drzewo rozłożyste, miło pachnie, lecz nie wydaje jadalnych owoców – tak jak ci, którzy znają Słowo Boże, lecz nie żyją zgodnie z nim. Wierzba natomiast ani nie pachnie, ani nie ma owoców – symbolizuje tych, którzy nie znają Tory, nie mają okazji jej poznać i nie żyją według jej przesłania.Wymachując bukietem, każdy Żyd błaga: „Panie weź nas takimi, jakimi jesteśmy”, a zarazem ogłasza z wiarą jedność całego Izraela.

Sukkot trwa siedem dni. Dlaczego świętujemy również ósmego dnia?Tuż po święcie Sukkot, czyli ósmego dnia, Żydzi świętują Radość Tory – Simchat Tora. Święto Szawuot, omówione w jednym z poprzednich rozdziałów, jest świętem otrzymania Tory, natomiast święto Radość Tory jest celebrowaniem tego, że możemy żyć zgodnie z nią. Tora, czyli Boże Słowo, Boże Prawo ma być fundamentem naszego życia. Prawo i przykazania dane dla narodu izraelskiego to wartość najwyższego gatunku dla wszystkich ludów ziemi. Nie odkryto do tej pory lepszego od Dekalogu prawa czy porządku dla człowieka. Mędrcy żydowscy mówią, że świat istnieje i funkcjonuje w oparciu o trzy filary: prawda, sprawiedliwość i pokój. To zaś powinniście czynić: Mówcie prawdę jeden drugiemu, wydawajcie sprawiedliwe wyroki w swoich bramach i zachowujcie pokój! (Zach 8:16). Bóg w Torze wyznacza podstawy swojego porządku i swojego prawa. Prawo to obejmuje całość życia ludu Bożego: kodeks sprawiedliwości i moralności. Dzięki temu, że naród izraelski otrzymał to prawo od samego Boga stał się narodem szczególnym, innym od wszystkich nacji i grup etnicznych.

Czy chrześcijanie też mogą radować się z Tory?Prawo pochodzi od i prowadzi do Mesjasza Jezusa. On jest drogą, prawdą i życiem. Na początku ludzkiej cywilizacji naród Izraelski otrzymał prawodawstwo na takim poziomie, jakiego narody nie osiągnęły do dnia dzisiejszego. Czytając te prawa i zagłębiając się w nie, możemy zobaczyć Bożą mądrość i Boże miłosierdzie. Jedynie Boża prawda i łaska utrwalają Boży ład w społecznościach ludzkich i zabezpieczają je przed całkowitym chaosem. Każde społeczeństwo, które narusza Boże przykazania, zawarte w Bożym Słowie, szybko upada. Zapamiętajmy, że ponad wszelkie ludzkie ustawodawstwa trwa Boża sprawiedliwość, z której nie mogą bezkarnie kpić ani społeczeństwa, ani jednostki. Ogólne nauczanie Tory i fundamentalna zasada życiowa wszystkich ludzi wierzących w Boga Biblii opiera się na tym: Mam zawsze Pana przed sobą (Ps 16:8). A to dotyczy zarówno Żydów, jak i chrześcijan. Zatem chrześcijanie nie tylko mogą, ale wręcz powinni radować się z Tory i stosować zasady Bożego prawa i sprawiedliwości w swoim życiu.