Prowadzฤ cy:
Bลogosลawiony, ktรณry przybywa w Imieniu Pana. Bลogosลawimy Ciฤ w ลwiฤ tyni Pana. Pan jest Bogiem. On nas oลwieca. Ty jesteล moim Bogiem, bฤdฤ Ci dziฤkowaล. Mรณj Boลผe bฤdฤ Ciฤ wywyลผszaล. Dziฤkujcie Panu bo on dobry jest, a jego dobroฤ trwa na wieki.Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, Stwรณrco owocu winoroลli. Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry zaspokaja nasze duchowe i fizyczne potrzeby, ktรณry daล nam odkupienie i obfite ลผycie w Mesjaszu Jezusie.
Pijemy czwarty kielich wina wspierajฤ c siฤ na lewym boku.
Zakoลczyliลmy naszฤ wieczerzฤ Paschalnฤ zgodnie ze zwyczajem, prawem i ลaskฤ . Tak jak mieliลmy przywilej (ลaskฤ), aby obchodziฤ to w tym roku, niech teลผ tak bฤdzie w przyszลym roku.
O, Ojcze w niebiosach, odnรณw zgromadzenie Izraela w Twojej miลoลci, poprowadลบ w radoลci Twรณj lud odkupiony na Syjon.
W nastฤpnym roku w Jerozolimie!!!
Razem:
Gลos pieลni i zbawienia jest w namiotach sprawiedliwych. Otwรณrzcie bramy sprawiedliwoลci dla mnie, wejdฤ przez nie, aby dziฤkowaฤ Panu. To jest brama Pana, przez ktรณra wejdฤ sprawiedliwi. Bฤdฤ bลogosลawiฤ Ci, bo odpowiedziaลeล mi i staลeล siฤ moim zbawieniem. Kamieล, ktรณry odrzucili budowniczowie, staล siฤ kamieniem wฤgielnym. To daล nam Pan. To jest cudowne. Oto jest dzieล, ktรณry Pan nam daล, weselmy siฤ i radujmy siฤ w nim.
Halel i kielich chwaลy
Napeลnij czwarty kielich.
Wielki Halel: Psalm 136 (caลy)
1. Wysลawiajcie Pana, albowiem jest dobry, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
2. Wysลawiajcie Boga nad bogami! Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
3. Wysลawiajcie Pana nad pany, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
4. Tego, ktรณry sam czyni wielkie cuda, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
5. Tego, ktรณry mฤ drze niebiosa uczyniล, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
6. Tego, ktรณry rozpostarล ziemiฤ na wodach, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
7. Tego, ktรณry uczyniล wielkie ลwiatลa, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
8. Sลoลce, aby panowaลo we dnie, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
9. Ksiฤลผyc i gwiazdy, aby panowaลy w nocy, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
10. Tego, ktรณry pobiล Egipt w pierworodnych jego, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
11. Wyprowadziล Izraela spoลrรณd nich, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
12. Mocnฤ rฤkฤ i podniesionym ramieniem, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
13. On rozdzieliล Morze Czerwone na czฤลci, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
14. I przeprowadziล Izraela ลrodkiem jego, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
15. Wrzuciล faraona i wojsko jego w Morze Czerwone, Albowiem na wieki trwa ลaska j ego!
16. Prowadziล lud swรณj przez pustyniฤ, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
17. Pobiล krรณlรณw wielkich, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
18. Zabiล potฤลผnych krรณlรณw, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
19. Sychona, krรณla Amorejczykรณw, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
20. I Oga, krรณla Baszanu, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
21. Daล im ziemiฤ w dziedzictwo, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
22. W dziedzictwo Izraelowi, sลudze swemu, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
23. W poniลผeniu naszym pamiฤtaล o nas, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
24. Wybawiล nas od nieprzyjaciรณล naszych, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
25. Daje pokarm wszelkiemu ciaลu, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
26. Wysลawiajcie Boga niebios, Albowiem na wieki trwa ลaska jego!
Bลogosลawiony jest nasz Bรณg, z ktรณrego wลasnoลci spoลผywaliลmy i przez ktรณrego dobroฤ ลผyjemy. Bลogosลawiony On i bลogosลawione Jego imiฤ.
Napeลniamy czwarty kielich i otwieramy drzwi dla Eljasza. Wszyscy powstajฤ .
Jan Chrzciciel, o ktรณrym Jezus powiedziaล, ลผe przyjdzie przed Nim, wypeลniล rolฤ Eliasza. Prorok Malachiasz napisaล: Oto ja posyลam mojego anioลa, aby mi przygotowaล drogฤ przede mnฤ . Potem nagle przyjdzie do swej ลwiฤ tyni Pan, ktรณrego oczekujecie, to jest anioล przymierza, ktรณrego pragniecie (Mal. 3:1). Odnoลnie Jana Chrzciciela jest napisane: Na pustyni wystฤ piล Jan Chrzciciel i gลosiล chrzest upamiฤtania na odpuszczenie grzechรณw. I wychodziลa do niego caลa kraina judzka i wszyscy mieszkaลcy Jerozolimy, a on chrzciล w rzece Jordanie wyznajฤ cych grzechy swoje. (โฆ) A gลosiล mรณwiฤ c: Idzie za mnฤ mocniejszy niลผ ja, ktรณremu nie jestem godzien, schyliwszy siฤ, rozwiฤ zaฤ rzemyka u sandaลรณw jego (Mar. l:4,5,7).
Ugotowane jajko jest symbolem ofiary, ktรณra nie moลผe byฤ juลผ skลadana poniewaลผ ลwiฤ tynia zostaลa zniszczona. Jajko jest symbolem ลผycia i wskazuje na ofiarฤ za ลผycie tych, ktรณrym zostaลo przebaczone.
Koลฤ udowa baranka przypomina o barankach, ktรณre nie bฤdฤ juลผ skลadane w ofierze. Jest napisane: Na miejsce, ktรณre Pan, Bรณg wasz, wybierze na mieszkanie dla swego imienia, bฤdziecie przynosiฤ wszystko, co wam dziล nakazujฤ: (โฆ) Strzeลผ siฤ, abyล nie skลadaล ofiar caลopalnych na kaลผdym miejscu, ktรณre zobaczysz. Ale swoje ofiary caลopalne bฤdziesz skลadaล tylko na miejscu, ktรณre Pan wybierze w jednym z Twoich plemion, i tam bฤdziesz czyniล wszystko co Ja ci nakazujฤ (V Mojลผ. 12:11.13,14).
Miejscem, jakie Bรณg wybraล byลa Gรณra ลwiฤ tynna w Jerozolimie. Od czasu, gdy w roku 70 n.e. ลwiฤ tynia zostaลa zniszczona przez Rzymian, nie skลada siฤ ofiar. Wierzฤ cy w Jezusa nie muszฤ skลadaฤ ofiar, poniewaลผ ofiara Jezusa przyniosลa nam odkupienie. On daล swoje ลผycie w ofierze, abyลmy mieli ลผycie. Tak jak powiedziaล Jezus: Dlatego Ojciec miลuje mnie, iลผ ja kลadฤ ลผycie swoje, aby je znowu wziฤ ฤ. Nikt mi go nie odbiera, ale Ja kลadฤ je z wลasnej woli (Jan 10:17-18).
Kielich odkupienia
Napeลnia siฤ trzeci kielich. Ten kielich jest symbolem boลผej obietnicy odkupienia z niewoli. To jest ten kielich, ktรณry Jezus podczas ostatniej wieczerzy podniรณsล i powiedziaล: Ten kielich to jest krew moja Nowego Przymierza, ktรณra siฤ za wielu wylewa na odpuszczenie grzechรณw (Mat. 26:28).Jezus umarล, aby przynieลฤ nam odkupienie, aby przywrรณciฤ nas do relacji z Bogiem, tak jak baranek paschalny zostaล ofiarowany, aby przynieลฤ nam odkupienie.
Dla wierzฤ cych w Jezusa, ten kielich symbolizuje Jego odkupieลczฤ ofiarฤ za nasze grzechy, a takลผe, ลผe zostaลo nam przebaczone z powodu Jezusa. Dla niewierzฤ cych w Jezusa, kielich ten symbolizuje odkupienie naszych przodkรณw z niewoli egipskiej.
Bลogosลawiony jesteล Ty- Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, Stwรณrco owocu winoroลli.
Jeลli wierzysz w swoim sercu wypij trzeci kielich.
Z dolnej macy bierzemy kawaลek oraz kawaลek chrzanu i maczamy je w charosecie.
Tak jak jemy sลodkie po gorzkim, tak nasz Bรณg przyniรณsล sลodkoลฤ w miejsce zgorzknienia w ลผyciu naszych przodkรณw. Gorzkie zioลa sฤ symbolem cierpienia, sลona woda jest symbolem ลez, pietruszka jest symbolem gaลฤ zki hizopu, a wino jest symbolem krwi. Sลodka ma przypominaฤ o zaprawie murarskiej, ktรณrฤ ลปydzi byli zmuszani wyrabiaฤ w Egipcie.
Tu jemy posiลek zaczynajฤ c od jajka.
Afikomen jest przyniesiony i rozdany wszystkim. Jest to ten drugi kawaลek ลrodkowej macy wczeลniej przeลamanej i schowanej.
Odnoลnie afikomenu jest napisane:
I wziฤ wszy chleb, i podziฤkowawszy ลamaล i dawaล im mรณwiฤ c: To jest ciaลo moje, ktรณre siฤ za was daje; czyลcie to na mojฤ pamiฤ tkฤ (ลuk. 22:19). Jezus rzekล im: Zaprawdฤ powiadam wam, nie Mojลผesz daล wam chleb z nieba, ale Ojciec mรณj daje wam prawdziwy chleb z nieba. Albowiem chleb Boลผy to ten, ktรณry z nieba zstฤpuje i daje ลwiatu ลผywot. Wtedy rzekli do niego: Panie! Dawaj nam zawsze tego chleba! Odpowiedziaล im Jezus: Ja jestem chlebem ลผywota; kto do mnie przychodzi, nigdy ลaknฤ ฤ nie bฤdzie, a kto wierzy we mnie nigdy pragnฤ c nie bฤdzie. (โฆ) Ja jestem chlebem ลผywota. Ojcowie wasi jedli mannฤ na pustyni i poumierali. Tu natomiast jest chleb, ktรณry zstฤpuje z nieba, aby nie umarล ten kto go spoลผywa. (โฆ) a chleb, ktรณry ja dam to ciaลo moje, ktรณre ja oddam za ลผywot ลwiata
To jest ta ลrodkowa maca, ktรณra byลa przeลamana, schowana, przyniesiona z powrotem, jeszcze raz ลamana i rozdana wszystkim tak, jak powiedziaล Jezus: To jest ciaลo moje, ktรณre siฤ za was daje. Afikomen znaczy PRZYSZEDลEM.
Tak jak maca jest niezakwaszona, pociฤta, przekลuta, tak nasz Mesjasz byล bez grzechu, poraniony przez Rzymian, i przekลuty przez gwoลบdzie i ลผoลnierskie ostrze. Dla wierzฤ cych w Jezusa afikomen symbolizuje Jego odkupieลczฤ ofiarฤ za nasze grzechy, aby doprowadziฤ nas do pokoju z Bogiem. Dla tych, ktรณrzy nie wierzฤ w Jezusa, jest to chleb odkupienia, ktรณrzy nasi przodkowie jedli w czasie wyjลcia z Egiptu.
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry wywodzi chleb z ziemi.Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry przyniรณsล nam chleb z nieba.
Jeลli wierzysz w swoim sercu, zjedz macฤ.
Maror โ Gorzkie zioลa
Moci Maca
Rachac โ obmywanie rฤ k
Myje siฤ rฤce przed jedzeniem macy, polewajฤ c wodฤ dwukrotnie prawฤ rฤkฤ i dwukrotnie lewฤ rฤkฤ, a nastฤpnie odmawia poniลผsze bลogosลawieลstwo. Wลaลciwym jest, aby prowadzฤ cemu seder przynieลฤ wodฤ i miseczkฤ do stoลu sederowego.
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry uลwiฤciล nas Swoimi przykazaniami i nakazaล nam obmywanie rฤ k.
Jemy chrzan i wypowiadamy:
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry uลwiฤciล nas swoimi przykazaniami i nakazaล nam jedzenie maroru.
Wypowiada siฤ bลogosลawieลstwo nad zakrytฤ macฤ :
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry wywodzi chleb z ziemi.
Mace zostajฤ odkryte, dolnฤ macฤ odkลada siฤ, a nastฤpnie wypowiadane jest poniลผsze bลogosลawieลstwo, podczas gdy gรณrna i ลrodkowa maca sฤ podniesione:
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry uลwiฤciล nas swoimi przykazaniami i nakazaล nam jedzenie macy.
Wszyscy jedzฤ macฤ gรณrnฤ i ลrodkowฤ wspierajฤ c siฤ na lewym boku.
Przykrywa siฤ macฤ i bierze kielich do rฤki
Dziฤkujemy Ci, Boลผe za Twoje odkupienie, ktรณre nam daลeล, odkupienie z niewoli egipskiej, ktรณre nam daลeล przez ลmierฤ pierworodnych w Egipcie. Odkupienie, ktรณre nam daลeล przez ลmierฤ Boลผego Syna. Jest napisane: โAlbowiem Bรณg tak umiลowaล ลwiat, ลผe Syna swojego jednorodzonego daล, aby kaลผdy, kto weล wierzy, nie zginฤ ล, ale miaล ลผywot wieczny (Jan 3:16).
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, Stwรณrco owocu winoroลli.
Wypija siฤ drugi kielich wina, wspierajฤ c siฤ na lewym boku.
Przykrywa siฤ mace i zostaje podniesiony drugi kielich.
Dlatego winniลmy dziฤkowaฤ, gลosiฤ chwaลฤ, sลawiฤ, wychwalaฤ, wynosiฤ, wysลawiaฤ, bลogosลawiฤ, wywyลผszaฤ i wielbiฤ Tego, ktรณry uczyniล naszym ojcom i nam cud: zaprowadziล nas z niedoli do wolnoลci, ze smutku do radoลci, z ลผaลoby na ลwiฤto, z ciemnoลci do wielkiego ลwiatลa, z poddaลstwa do wybawienia. Zaลpiewajmy Mu nowฤ pieลล: Chwalcie Pana!
Dobre miejsce na zaลpiewanie jakiejล pieลni uwielbiajฤ cej. Stawia siฤ kielich z powrotem na stole i odkrywa mace.
Chwalcie Pana!Chwalcie sลudzy Pana, chwalcie Imiฤ Pana.
Niech bฤdzie Imiฤ Pana bลogosลawione teraz i na wieki.
Od wschodu do zachodu sลoลca wychwalane jest Imiฤ Pana.
Pan gรณruje nad wszystkimi narodami, nad niebiosami Jego chwaลa.Ktรณลผ jest jak nasz Pan, nasz Bรณg, ktรณry zasiada na wysokoลciach.Ktรณry pochyla siฤ, by oglฤ daฤ niebo i ziemiฤ.
Podnosi z prochu biedaka, z popioลu dลบwiga ubogiego, by posadziฤ go z dostojnikami jego ludu.Sprawia, ลผe zaludnia siฤ dom niepลodnej i matka raduje siฤ synami.
Chwalcie Pana!Gdy Izrael wychodziล z Egiptu, Dom Jakuba spoลrรณd obcego ludu, staล siฤ Juda jego ลwiฤtym ludem, Izrael jego wลasnoลciฤ .Morze to ujrzaลo i cofnฤลo siฤ, Jordan zawrรณciล.
Gรณry podskakiwaลy jak owce, pagรณrki jak jagniฤta.Czemu, o morze, cofasz siฤ, a Ty Jordanie zawracasz?Czemu, o gรณry, podskakujecie jak owce, a wy pagรณrki โ jak jagniฤta?
Drลผyj przed Bogiem, ziemio, przed Bogiem Jakuba, ktรณry skaลฤ zamienia w jezioro, a krzemieล w ลบrรณdลo.
Maror (gorzkie zioลa, np. chrzan) jest podnoszony i pokazywany wszystkim, podczas gdy czytany jest poniลผszy fragment.
Dlaczego jemy maror, gorzkie zioลa? Dlatego, ลผe Egipcjanie uczynili gorzkim ลผycie naszych ojcรณw w Egipcie, jak jest napisane: โUstanowiono przeto nad nimi nadzorcรณw paลszczyลบnianych, aby go gnฤbili ciฤลผkimi robotami; budowano wtedy dla faraona miasta โ spichlerze: Pitom i Ramses. Lecz im bardziej go gnฤbili, tym wiฤcej siฤ rozmnaลผaล i rozrastaล; i bano siฤ synรณw izraelskich. Egipcjanie zmuszali synรณw izraelskich do ciฤลผkich robรณt. I uprzykrzali im ลผycie uciฤ ลผliwฤ robotฤ i przy cegลach i rรณลผnฤ pracฤ w polu. Wszystkie te prace wykonywali pod przymusem (II Mojลผ. 1:11-14). Gorzkie zioลa przypominajฤ nam o smutku, przeลladowaniach i cierpieniach naszego ludu poprzez wieki.
Przeลamana maca jest podnoszona i pokazywana wszystkim, podczas gdy czytany jest poniลผszy fragment.
Dlaczego jemy macฤ? Dlatego, ลผe nie zdฤ ลผyลo wyrosnฤ ฤ ciasto, ktรณre zagniatali nasi przodkowie, gdy objawiล siฤ im Krรณl krรณlรณw, ลwiฤty, niech bฤdzie bลogosลawiony, i wybawiล ich, jak jest napisane: Ciasto, ktรณre wynieลli z Egiptu, upiekli jako placki macy, bo nie wyrosลo, gdyลผ byli wygnani z Egiptu i nie mogli siฤ ociฤ gaฤ, tak ลผe zapasรณw jedzenia teลผ sobie nie robili.
Maca nie tylko jest nie wyroลniฤta, ale rรณwnieลผ przekลuwana i rozrywana podczas pieczenia. Chleb, ktรณry jest bez zakwasu (droลผdลผy) przypomina nam, ลผe nasz Mesjasz byล bez grzechu. Przekลuwanie i rozrywanie przypomina nam, ลผe nasz Mesjasz byล przekลuty i wzgardzony tak, jak mรณwi pismo: Wtedy spojrzฤ na mnie , na tego ktรณrego przebodli, i bฤdฤ opลakiwaฤ, jak opลakuje siฤ jedynaka, i bฤdฤ gorzko biadaฤ nad nim, jak gorzko biadajฤ nad pierworodnym (Zach. 12:10). Prorok Izajasz powiedziaล: Lecz on zraniony jest za wystฤpki nasze, starty za winy nasze. Ukarany zostaล dla naszego zbawienia, a jego ranami jesteลmy uleczeni (Izaj. 53:5).
Jako naลladowcy Mesjasza dodajemy Dziฤkczynienie, wiedzฤ c, ลผe nawet gdyby Bรณg daล nam tylko odkupienie przez ลmierฤ Mesjasza โ wystarczyลoby nam!
Ale On uczyniล znacznie wiฤcej. Jezus powiedziaล: Przyszedลem abyลcie mieli ลผycie i to ลผycie w obfitoลci. Daje nam rรณwnieลผ pokรณj, gdy poznajemy Go jako Mesjasza.
Raban Gamaliel mawiaล: Kaลผdy, kto w Pesach nie objaลnia tych trzech rzeczy, nie wypeลnia obowiฤ zku. Sฤ to:
โ Ofiara Pesachowa (korban pesach).
โ Maca.
โ Maror (gorzkie zioลa).
Spoglฤ da siฤ na zeroa (koลฤ z kawaลkiem miฤsa) na talerzu sederowym:
Dlaczego ofiara pesachowa, ktรณrฤ ojcowie nasi spoลผywali, gdy istniaลa ลwiฤ tynia?
Dlatego, ลผe ominฤ ล ลwiฤty, niech bฤdzie bลogosลawiony, domy naszych ojcรณw w Egipcie, jak jest napisane.
I gdy wasze dzieci zapytajฤ : Co to znaczy?, odpowiecie:
To jest ofiara pesachowa ofiarowana Bogu, ktรณry ominฤ ล domy synรณw Izraela w Egipcie, gdy uderzyล plagฤ Egipt, a oszczฤdziล nasze domy.
I lud pochyliล siฤ i oddaล pokลon.
Jest takลผe napisane:
Znฤcano siฤ nad nim, lecz on znosiล to w pokorze i nie otworzyล swoich ust, jak jagniฤ na rzeลบ prowadzone i jak owca przed tymi, ktรณrzy ja strzygฤ , zamilkล i nie otworzyล swych ust (Izaj. 53.7).
Takลผe Jan widzฤ c Jezusa idฤ cego do niego, rzekล: Oto Baranek Boลผy, ktรณry gลadzi grzech ลwiata (Ew. Jana 1:29).
Za kaลผdym razem, gdy wymieniana jest jakaล plaga, wylewana jest czฤลฤ wina (zanurzajฤ c palec wskazujฤ cy w kielichu lub przechylajฤ c nieco kielich wylewana jest kropla wina).
1. Krew
2. ลปaby
3. Wszy
4. Rozwลcieczone zwierzฤta
5. Zaraza6. Wrzody
7. Grad
8. Szaraลcza
9. Ciemnoลฤ
10. Zabicie pierworodnych
Za ile dobrodziejstw winniลmy dziฤkowaฤ Wszechobecnemu:
Gdyby tylko wyprowadziล nas z Egiptu, ale nie osฤ dziล ich โ wystarczyลoby nam!
Gdyby osฤ dziล ich, ale nie osฤ dziล ich boลผkรณw โ wystarczyลoby nam!Gdyby osฤ dziล ich boลผkรณw, ale nie zabiล ich pierworodnych โ wystarczyลoby nam!
Gdyby zabiล ich pierworodnych, ale nie daล nam ich bogactw โ wystarczyลoby nam!
Gdyby daล nam ich bogactwa, ale nie rozdzieliล dla nas morza โ wystarczyลoby nam!
Gdyby rozdzieliล dla nas morze, ale nie przeprowadziล nas przez jego ลrodek po suchym lฤ dzie โ wystarczyลoby nam!
Gdyby przeprowadziล nas przez ลrodek morza po suchym lฤ dzie, ale nie wtrฤ ciล do morza naszych przeลladowcรณw โ wystarczyลoby nam!
Gdyby wtrฤ ciล do niego naszych przeลladowcรณw, ale nie zaspokajaล naszych potrzeb na pustyni przez czterdzieลci lat โ wystarczyลoby nam!
Gdyby zaspokajaล nasze potrzeby na pustyni przez czterdzieลci lat, ale nie karmiล nas mannฤ โ wystarczyลoby nam!
Gdyby karmiล nas mannฤ , ale nie obdarzyล nas szabatem ย wystarczyลoby nam!
Gdyby obdarzyล nas szabatem, ale nie przywiรณdล nas do Gรณry Synaj โ wystarczyลoby nam!
Gdyby przywiรณdล nas do Gรณry Synaj, ale nie daล nam Tory โ wystarczyลoby nam!
Gdyby daล nam Torฤ, ale nie wprowadziล nas do Erec Jisrael (ziemi Izraela) โ wystarczyลoby nam!
Gdyby wprowadziล nas do Erec Jisrael, ale nie zbudowaล dla nas ลwiฤ tyni โ wystarczyลoby nam!
Odpowiedลบ:
Byliลmy niewolnikami faraona w Egipcie i wyprowadziล nas Pan, nasz Bรณg, mocna rฤkฤ i wyciฤ gniฤtym ramieniem. A gdyby Bรณg nie wyprowadziล naszych ojcรณw z Egiptu, nadal bylibyลmy my i synowie nasi, i synowie naszych synรณw niewolnikami faraona w Egipcie. Nawet gdybyลmy wszyscy byli mฤdrcami, wszyscy rozumnymi, wszyscy doลwiadczonymi, biegลymi w nauce Tory, to i tak musielibyลmy wypeลniaฤ przykazanie, by opowiadaฤ o Wyjลciu z Egiptu. Kaลผdy kto przymnaลผa opowiadanie o Wyjลciu z Egiptu, zasลuguje na pochwaลฤ.
Zdarzyลo siฤ, ลผe rabi Eliezer, rabi Jehoszua, rabi Elazar Ben Azarja, rabi Akiwa i rabi Tarfon siedzieli w Bnej Brak wsparci na boku i przez caลฤ noc opowiadali o Wyjลciu z Egiptu. Rabi Elazar Ben Azarja powiedziaล: mam siedemdziesiฤ t lat, a nie potrafiลem dowieลฤ, ลผe opowiadanie o Wyjลciu ma siฤ odbywaฤ w nocy. Wtedy wyjaลniล to Ben Zoma: Jest napisane, abyล pamiฤtaล dzieล twojego wyjลcia z Egiptu przez wszystkie dni twojego ลผycia. Dni twojego ลผycia oznaczajฤ dni, a wszystkie dni twojego ลผycia to takลผe noce. Mฤdrcy mรณwiฤ : dni twojego ลผycia to tylko ten ลwiat, a wszystkie dni twojego ลผycia, to takลผe czasy Mesjasza.
Jako wierzฤ cy w Mesjasza moลผemy siฤ radowaฤ, ลผe moลผemy zachowywaฤ Paschฤ w czasach Jezusa, naszego Mesjasza. Bลogosลawiony jest Bรณg, ktรณry daล Torฤ swojemu ludowi Izraelowi. Tora mรณwi o czterech synach: jeden jest mฤ dry a drugi przeciwnie, niegodziwy, jeden jest nieลwiadomy, i jeden taki, ktรณry nie umie postawiฤ pytania.
Mฤ dry syn pyta: Jakie sฤ ลwiadectwa, ustawy i prawa, ktรณre nakazaล nam speลniaฤ nasz Haszem, nasz Bรณg? Jemu trzeba przedstawiฤ caลe prawa Pesachu, aลผ do najdrobniejszych szczegรณลรณw o afikomen.
Niegodziwy syn pyta: Na co wam ta uroczystoลฤ? Dla was, a nie dla mnie, powiada. Mรณwiฤ c โwasโ wyลฤ cza siebie z tego i dlatego powiedz mu wyraลบnie: Z powodu tego, co Bรณg uczyniล dla mnie wyprowadzajฤ c mnie z Egiptu czyniฤ to. Jest konieczne, aby kaลผdy patrzyล na siebie, jakby to on osobiลcie byล wyprowadzony z Egiptu.
Podobnie konieczne jest, aby kaลผda osoba miaลa swojฤ osobistฤ relacjฤ z Bogiem. Nie wystarczy, aby ktoล miaล kogoล z rodziny albo przyjaciela wierzฤ cego w Jezusa. Kaลผda osoba musi osobiลcie przyjฤ ฤ Jezusa jako Mesjasza i jego odkupieลczฤ ofiarฤ. Tak jak powiedziaล Yochanan ben Zachariah (Jan Chrzciciel w Ew. ลukasza 3:8): A nie prรณbujcie wmawiaฤ w siebie: Ojca mamy Abrahama; powiadam wam bowiem, ลผe Bรณg moลผe z tych kamieni wzbudziฤ dzieci Abrahamowi. Syn nieลwiadomy zapytaล: Co to znaczy? Jemu odpowiesz: Mocฤ swej rฤki wyprowadziล nas Bรณg z Egiptu, z domu niewoli. A tego, ktรณry nie umie postawiฤ pytania, zagadniesz sam, bo jest napisane: Powiesz swojemu synowi tego dnia: Ze wzglฤdu na to co uczyniล mi Bรณg, ลผe wyszedลem z Egiptu, to czyniฤ.
Niegdyล ojcowie nasi byli baลwochwalcami. Ale Bรณg wybraล Abrahama i przeprowadziล go przez caลฤ ziemiฤ kananejskฤ obiecujฤ c daฤ jฤ jemu i jego potomstwu. I choฤ Jakub wraz z synami poszedล do Egiptu, to Bรณg wyliczyล koniec niewoli i uczyniล to, co zapowiedziaล Abrahamowi: Wiedz dobrze, ลผe potomstwo twoje przebywaฤ bฤdzie jako przychodnie w ziemi, ktรณra do nich naleลผeฤ nie bฤdzie i bฤdฤ tam niewolnikami, i bฤdฤ ich ciemiฤลผyฤ przez czterysta lat. Lecz ja takลผe sฤ dziฤ bฤdฤ narรณd, ktรณremu jako niewolnicy sลuลผyฤ bฤdฤ ; a potem wyjdฤ z wielkim dobytkiem (I Mojลผ. 15,13-14). Oto co miaลo staฤ siฤ z naszymi ojcami i z nami. Bo nie jeden tylko wrรณg chciaล nas zgลadziฤ, ale w kaลผdym pokoleniu ktoล chce nas zgลadziฤ. A ลwiฤty, niech bฤdzie bลogosลawiony, ratuje nas z ich rฤ k.
W Ksiฤdze Powtรณrzonego Prawa czytamy: Zabลฤ kanym Aramejczykiem byล mรณj ojciec i zstฤ piล do Egiptu, i przebywaล tam jako obcy przybysz w nielicznej garstce, lecz staล siฤ potฤลผnym narodem. Lecz Egipcjanie ลบle siฤ z nami obchodzili, uciskali nas i nakลadali na nas ciฤลผkฤ pracฤ przymusowฤ . My zaล woลaliลmy do Pana, Boga naszych ojcรณw, i Pan wysลuchaล naszego gลosu, i wejrzaล na naszฤ udrฤkฤ i mozรณล oraz na nasz ucisk. I wyprowadziล nas Pan z Egiptu rฤkฤ moลผnฤ i podniesionym ramieniem wลrรณd wielkiej zgrozy, znakรณw i cudรณw (5 Mojลผ. 26,5-8). Nie anioล, ale sam Bรณg Wszechmogฤ cy wyprowadziล Izraelitรณw wลrรณd znakรณw i cudรณw:
W czasie paschalnej wieczerzy sederowej moลผemy identyfikowaฤ siฤ z doลwiadczeniami naszych przodkรณw, gdy wspominamy jak Bรณg daล im fizycznฤ wolnoลฤ wyprowadzajฤ c ich z Egiptu. Poprzez Paschฤ Mesjasza, wspominamy Jego ofiarฤ i wkraczamy w duchowฤ wolnoลฤ od grzechรณw, jakฤ nam daล.
Przeลamanฤ , odkrytฤ macฤ, podnosi siฤ w taki sposรณb, aby kaลผdy mรณgล ja zobaczyฤ, nastฤpnie wszyscy uczestnicy sederu wypowiadajฤ sลowa:
To jest chleb niedoli, ktรณry nasi ojcowie jedli w ziemi egipskiej. Kaลผdy, kto jest gลodny, niech wstฤ pi i je. Kaลผdy, kto jest w potrzebie, niech wstฤ pi i obchodzi Pesach. W tym roku tu, w przyszลym w EREC JISRAEL (ziemi Izraela), w tym roku jako niewolnicy, a w przyszลym โ jako ludzie wolni.
Talerz wraca na stรณล, przykrywa siฤ macฤ, a drugi z czterech kielichรณw napeลnia siฤ winem. Najmลodszy z obecnych zadaje cztery pytania.
Czym rรณลผni siฤ ta noc od wszystkich innych nocy?1. Kaลผdej nocy jemy kwaszony chleb oraz macฤ. Dlaczego tej nocy jemy tylko macฤ?2. Kaลผdej nocy jemy warzywa i zioลa rรณลผnego rodzaju. Dlaczego tej nocy jemy tylko gorzkie?3. Kaลผdej nocy ani razu nie maczamy naszych ziรณล. Dlaczego tej nocy maczamy je dwa razy?4. Kaลผdej nocy jemy i prosto, i wspierajฤ c siฤ na boku. Dlaczego tej nocy jemy wspierajฤ c siฤ tylko na boku?
Umyj swoje rฤce bez odmawiania bลogosลawieลstwa.
Kaลผdy bierze i zanurza natkฤ pietruszki, seler lub rzodkiewkฤ, w sลonej wodzie i wszyscy wypowiadajฤ modlitwฤ:
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, Stwรณrco owocu ziemi.
Wszyscy odpowiadajฤ : Amen.
Wszyscy jedzฤ pietruszkฤ.
Wino przypomina nam krew baranka paschalnego, a pietruszka przypomina gaลฤ zkฤ hizopu, ktรณrฤ ลปydzi maczali we krwi, aby zaznaczyฤ odrzwia swoich domรณw. Sลona woda ma przypominaฤ o ลzach przelanych w Egipcie, a takลผe Morze Czerwone. Tak jak Bรณg widzฤ c krew na odrzwiach omijaล domy Izraelitรณw, tak przechodzi ponad naszymi grzechami, gdy szukamy ratunku w ofierze Mesjasza.
Maca znajduje siฤ w naczyniu skลadajฤ cym siฤ z trzech czฤลci. Wyjmuje siฤ ลrodkowฤ macฤ i ลamie na pรณล. Jednฤ poลowฤ chowa siฤ z powrotem do naczynia, druga poลowฤ zawija siฤ w chustฤ i odkลada na pรณลบniej, na afikomen.
Powรณd, dla ktรณrego ลamie siฤ ลrodkowฤ mace w tradycji ลผydowskiej nie jest jasny. Niektรณrzy rabini twierdzฤ , ลผe jest to symbol Abrahama, Izaaka i Jakuba; inni, ลผe oznacza to kapลanรณw, Lewitรณw i resztฤ ludu Izraela. Jednak ลผadna z tych interpretacji nie wyjaลnia, dlaczego ลamana jest ลrodkowa maca. Jako mesjanistyczni wierzฤ cy rozumiemy, ลผe ta trzyczฤลciowoลฤ mรณwi o Bogu, ktรณry jest jeden, a ktรณry istnieje wiecznie jako Ojciec, Syn i Duch ลwiฤty.
Pani domu zapala ลwiece paschalne i wypowiada bลogosลawieลstwo:
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry nas uลwiฤciล Swoimi przykazaniami i nakazaล nam byฤ ลwiatลem ลwiata.
Gdy przynosimy ลwiatลo do naszego stoลu sederowego, niech nam ono przypomni, ลผe Pan zesลaล naszego Mesjasza, ลwiatลoลฤ ลwiata.
Pierwszy kielich โ kadesz oznacza czyniฤ ลwiฤtym, poniewaลผ Bรณg powiedziaล: Wyprowadzฤ was z niewoli egipskiej. Bรณg powoลaล Izrael, aby byล jego ลwiฤtym ludem, oddzielonym od narodรณw wokoลo, tak jak powoลaล wierzฤ cych z kaลผdego narodu, aby byli Jego ลwiฤtym ludem.
Napeลniajฤ c pierwszy kielich mรณw:
Bลogosลawiony jesteล Ty, Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, Stwรณrco owocu winoroลli.Bลogosลawiony jesteล Ty, Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, oddzielajฤ cy ลwiฤte od powszedniego, ลwiatลo od ciemnoลci, Izraela od innych narodรณw, dzieล siรณdmy od szeลciu dni pracy. Oddzieliลeล i uลwiฤciลeล swรณj lud Swojฤ ลwiฤtoลciฤ . Bลogosลawiony jesteล Ty, Pan, nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ลผe daล nam doลผyฤ i utrzymaล nas, i przywiรณdล nas do tego czasu.
Wypij pierwszy kielich wina opierajฤ c siฤ na lewym boku.
Hagada na ลwiฤto Pesach opowiada i przypomina o Wyjลciu Izraelitรณw z Egiptu i plagach, jakie spadลy na Egipcjan. Opisuje powinnoลci mieszkaลcรณw ลผydowskiego domu w dniu ลwiฤta, wymienia obowiฤ zkowe potrawy na sederowym stole oraz symboliczne znaczenie kaลผdej z nich. Hagada podaje niezbฤdne do uczczenia ลwiฤta modlitwy. Hagada to porzฤ dek wieczoru sederowego.
Gdy Bรณg wyprowadziล naszych ojcรณw z Egiptu, nakazaล im, aby jedli tylko niekwaszony (przaลny) chleb w czasie posiลku paschalnego.
Przez siedem dni nie bฤdzie kwasu w domach waszych; kaลผdy bowiem, kto jeลฤ bฤdzie kwaszone, usuniฤty bฤdzie ze spoลecznoลci Izraela, zarรณwno przybysz, jak i tubylec. Nie bฤdziecie jedli nic kwaszonego; we wszystkich siedzibach waszych jeลฤ bฤdziecie przaลniki (II Mojลผ. 12:19-20).
Przed rozpoczฤciem Paschy usuwa siฤ caลy zakwas z domu, przeszukuje siฤ takลผe dom czy nie ma w nim najmniejszego nawet kawaลka zakwasu. Przed rozpoczฤciem ceremonii szukania zakwasu zapala siฤ ลwiecฤ i wypowiada nastฤpujฤ cฤ modlitwฤ:
Bลogosลawiony jesteล Ty โ Pan โ nasz Bรณg, Krรณl ลwiata, ktรณry uลwiฤciล nas swoimi przykazaniami i nakazaล nam usuniฤcie zakwasu.
Trwa szukanie zakwasu. Gdy zakwas zostanie zebrany i bezpiecznie zapakowany, mรณwi siฤ:
Caลy chames i zakwas, ktรณry znajduje siฤ w moim posiadaniu, ktรณrego nie widziaลem, albo ktรณrego nie usunฤ ลem, niech bฤdzie uniewaลผniony i niech bฤdzie niczyj jak proch na ziemi.